CROP CIRCLES Ή ... ΝΕΡΑΪΔΟΚΥΚΛΟΙ;

Πολλά έχουν γραφτεί για τα αγρογλυφικά, γνωστά περισσότερο με την ονομασία crop circles. Πιο εντυπωσιακή όμως ήταν η προγενέστερη εκδοχή τους: οι νεραϊδόκυκλοι ή νεραϊδοδακτυλίδια.
Όπως και οι crop circles, έτσι και οι νεραϊδόκυκλοι, είναι κύκλοι ή μπαλώματα που μπορεί κανείς να δει να σχηματίζονται στο χορτάρι ή στα σπαρτά.

Η επιστημονική άποψη για τους νεραϊδόκυκλους είναι ότι δημιουργούνται από δράση μυκήτων. Η άποψη της παράδοσης όμως είναι ότι οι κύκλοι αυτοί σχηματίζονται σε μέρη που μαζεύονται νεράιδες, οι οποίες συνηθίζουν να κλείνουν τις συναντήσεις τους, με ένα κυκλικό χορό, που αφήνει τα ίχνη του στη γη. Στο Sussex οι νεραϊδόκυκλοι ονομάζονται "ίχνη μαγισσών", ενώ στο Devonshire πιστεύουν ότι οι νεράιδες ιππεύουν νεαρά άλογα τη νύχτα και τρέχουν σχηματίζοντας κύκλους. Όσα ζωντανά βρίσκονται αναμαλλιασμένα το πρωί, θεωρούν ότι τα χρησιμοποίησαν οι νεράιδες τη νύχτα.

Επίσης, οι λαϊκές παραδόσεις της Βρετανίας είναι γεμάτες από παθήματα ανθρώπων που χάνοντας το δρόμο τους σε ερημικές περιοχές, βρέθηκαν δίχως να το ξέρουν μέσα σε νεραϊδόκυκλους. Το γεγονός είχε τρομοκρατήσει τον αγροτικό πληθυσμό πριν μερικούς αιώνες, αφού υπήρχαν αναφορές ότι οι νεράιδες και κάθε λογής ξωτικό έκαναν ... το "βίο αβίωτο" στους παρείσακτους. Υπάρχουν αναφορές ήδη απ' τον 17ο αιώνα για ανθρώπους που δέχτηκαν επίθεση ή που αιχμαλωτίστηκαν μέσα σ' ένα νεραϊδόκυκλο, μέχρι κάποιος έμπιστος φίλος τους έρθει για να τους σώσει. Ακόμα και αναφορές για ανθρώπους που αφού ξύπνησαν έχοντας περάσει τη νύχτα σ' ένα νεραϊδόκυκλο, διαπίστωσαν ότι στην πραγματικότητα είχαν περάσει ... 20 χρόνια.
Αναφορές για τα "νυχτερινά μανιτάρια" βρίσκουμε ακόμα και στο έργο του Shakespeare "The Tempest" (Πράξη 5η, σκηνή 1η), όπου ο Prospero μιλάει για "μανιτάρια του σεληνόφωτος".

Ίσως εκεί να βασίζεται και η "επιστημονική" εξήγηση που θέλει τις αγελάδες που βόσκουν το χειμώνα σε αγροκτήματα να σχηματίζουν κύκλους και τα υπολείμματα τροφής που αφήνουν καθώς και τα περιττώματά τους, να κάνουν πιο γόνιμο το χορτάρι, ευνοώντας την ανάπτυξη μανιταριών σε κυκλικά σχήματα. Η εξήγηση αυτή βέβαια δεν καλύπτει τις περιοχές που δεν εκτρέφονται αγελάδες ή άλλα κατοικίδια!

Ο γνωστός συγγραφέας Sir Arthur Conan Doyle, που πιστεύει στα ξωτικά και τις νεράιδες, υποστηρίζει στο έργο του "The Coming of the Fairies" ότι άσχετα απ' τη σχέση των νεραϊδόκυκλων με τους μύκητες, αυτοί προσφέρουν ένα πρώτης τάξεως περιβάλλον για κυκλικούς χορούς με τους συνδέονται από αρχαίες εποχές.
Άλλη εξήγηση μεταξύ σοβαρού και αστείου είναι αυτή που θέλει τους κύκλους στο γρασίδι να δημιουργούνται από σκαντζόχοιρους που κυνηγιούνται κυκλικά τις νύχτες σε μια προσπάθεια να ερωτοτροπήσουν ή ακόμα αυτή που λέει ότι οι κύκλοι σχηματίζονται από τυφλοπόντικες που τρέχουν σε κύκλους κάτω απ' το χώμα, επηρεάζοντας έτσι την ανάπτυξη του γρασιδιού! Κατά άλλους πάλι υπεύθυνα είναι άλλα ... ζώα: άλογα ή κατσίκες δεμένα σε πάσσαλους ή ακόμα μυρμήγκια ή σαλιγκάρια που ... παρελαύνουν σε κυκλικές πορείες.
Φυσικά οι νεράιδες και τα ξωτικά και γενικά πλάσματα άλλων διαστάσεων δεν είναι βρετανική αποκλειστικότητα. Συναντιούνται τόσο συχνά στις παραδόσεις διαφόρων λαών, τόσο συχνά όσο ... τα μανιτάρια.
Στην Ολλανδία υπεύθυνος για τους κύκλους είναι ο ίδιος ο Διάβολος, που γυρίζει όλο το βράδυ αρμέγοντας αγελάδες και καθώς ακουμπάει κάτω τον κουβά του που καίει απ' τις φωτιές της Κόλασης, καίγεται το γρασίδι.
Στη Γαλλία και στη Γερμανία, οι νεραϊδόκυκλοι θεωρούνται έργο μάγων και μαγισσών που χορεύουν τη νύχτα σε κύκλους. Στη Γαλλία επίσης οι χωρικοί φοβούνταν ένα τεράστιο βάτραχο που φώλιαζε στο κέντρο κάθε νεραϊδόκυκλου.

Οι νεραϊδόκυκλοι είχαν κι άλλες μαγικές ιδιότητες που ευνοούσαν τη μαντική ή την καλοτυχία - όπως πιστεύουν κάποιοι αγρότες που τους βρίσκουν στα χωράφια τους. Άλλοι πάλι πιστεύουν ακριβώς το αντίθετο, αναμένοντας κακοτυχίες.

Στη Σκοτία υπάρχει η παράδοση ότι αν μια παρθένα πλυθεί με δροσοσταλίδες πρωινών του Μαΐου θα γίνει πιο όμορφή, αλλά αν τύχει να πλυθεί μέσα σ' ένα νεραϊδόκυκλο θα γίνει αντίθετα πιο άσχημη και θα μεταμορφωθεί σε μια κακάσχημη γριά.

Η επιστημονική εξήγηση

Άσχετα από την αληθινή αιτία που προκαλεί την εμφάνιση των νεραϊδόκυκλων, αυτοί συνδέονται με την εμφάνιση μυκήτων. Αυτό απέδειξε ήδη απ' το 1792 ο William Withering, όταν μελέτησε ένα συγκεκριμένο είδος - απ' τα περίπου 60 συνολικά που παράγουν τέτοιους κύκλους- το Marasmius oreades.
Τα δακτυλίδια των μυκήτων τείνουν να διευρύνονται από χρόνο σε χρόνο από 10 έως 30 εκατοστά. Πιστεύεται ότι κάποιοι κύκλοι στην Αγγλία βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και 600 χρόνια, ενώ στη Γαλλία έχει εντοπιστεί κύκλος από ένα συγκεκριμένο είδος μύκητα, με περιφέρεια 800 μέτρων και ηλικία πάνω από 700 χρόνια. Το μυστήριο βέβαια παραμένει: γιατί διάφορα είδη μυκήτων - πάνω από 60 - αναπτύσσονται σε κυκλικούς σχηματισμούς; Για παράδειγμα το είδος των μανιταριών που ονομάζονται κοινώς "αλεποπορδές" - και οι οποίες φύονται μαζικά στην Ελλάδα - μπορούν να παράγουν τέτοιους σχηματισμούς. Πρόκειται μάλλον για άλλο ένα θαύμα της Φύσης.
Γενικά υπάρχουν 3 είδη νεραϊδόκυκλων.

- Το πρώτο είναι ουσιαστικά "αόρατο" αφού δεν αφήνει ορατά ίχνη στη γύρω βλάστηση. Γίνονται αντιληπτοί μόνο όταν τα σώματα των καρπών εμφανίζονται σαν ένας κύκλος από μανιτάρια.
- Το δεύτερο παρατηρείται σαν μια δραστήρια ανάπτυξη της βλάστησης, συχνά παράγοντας ψηλότερο και πιο σκούρο γρασίδι
- Το τρίτο παράγει κάποιο είδος καταστροφής στη βλάστηση, αφήνοντας πολλές φορές μια εύφορη περιοχή ανάμεσα σε ένα "εσωτερικό" και σε ένα "εξωτερικό" δακτυλίδι.
Όλα πάντως τα δακτυλίδια μυκήτων αναπτύσσονται από ένα σπόρο που μεγαλώνει κάτω απ' το χώμα προχωρώντας σε κάποια ακτίνα αναπτύσσοντας ουσιαστικά τις ίνες του. Κάποια στιγμή το κεντρικό κομμάτι ξεραίνεται αφήνοντας σε ζωή την περιφέρεια σ' ένα κύκλο.

Η ανάπτυξη γειτονικής βλάστησης εξηγείται απ' τους επιστήμονες απ' την απελευθέρωση απ' τους μύκητες διάφορων χημικών (ενζύμων) που λειτουργούν σαν λίπασμα για τα γύρω φυτά.
Πολλές φορές μάλιστα οι ίνες των μυκήτων σχηματίζουν ένα τόσο ισχυρό πλέγμα βλάστησης κάτω απ' το έδαφος που ούτε το νερό μπορεί να το διαπεράσει. Έτσι ένας δίσκος από γρασίδι ξεραίνεται, εμφανίζοντας μια "νεκρή περιοχή". Άλλη αιτία για να ξεραθούν τα γύρω φυτά είναι η απελευθέρωση τοξινών απ' τους μύκητες.
Μερικές φορές χρειάζονται πολλά χρόνια ανάπτυξης των μυκήτων για να φανούν κύκλοι στη γη, ενώ άλλες φορές δεν δημιουργούνται πλήρεις κύκλοι αλλά μεγάλα τόξα ή ημικύκλια ή παρόμοια σχήματα, πραγματικά ... αγρογλυφικά.

Νεραϊδόκυκλοι ή αποικίες - σχηματισμοί μυκήτων; Πολλές φορές η επιστήμη έχει έρθει για να ερμηνεύσει ανεξήγητα φαινόμενα της παράδοσης. Και τα καταφέρνει καλά! Ή μήπως βλέπει μόνο τα φαινόμενα;

πισω